Trong thế giới tội phạm, để tồn tại, các đối tượng phạm tội riêng lẻ có xu hướng liên kết với nhau thành nhóm theo kiểu “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”. Những nhóm này thường được gọi là băng, nhóm tội phạm hoặc là “liên minh ma quỉ”.
Không chỉ riêng thế giới tội phạm, các nhóm lợi ích cũng có sự liên kết quyền lực và tài chính nhằm thao túng, lũng đoạn một lĩnh vực nào đó. Mà Phan Văn Vĩnh, Nguyễn Thanh Hóa trên lĩnh vực công nghệ cao hoặc Vũ “nhôm”, Trần Phương Bình, Phạm Công Danh, Trần Bắc Hà… trên lĩnh vực tài chính ngân hàng cũng là một điển hình của những liên minh ma quỉ đó.
Vậy, liên minh ma quỉ có tồn tại trong các cơ quan quyền lực nhà nước hay không? Về lý thuyết chắc chắn là không vì các cơ quan nhà nước được thành lập theo qui định pháp luật, mỗi người đều có chức trách, nhiệm vụ rất rõ ràng; đặc biệt là quyền và trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị được qui định rất rõ ràng.
Tuy nhiên, thực tế đến sự hoàn hảo của lý thuyết bao giờ cũng có một khoảng cách. Và một số cơ quan quyền lực nhà nước vẫn có thể tồn tại những liên minh ma quỉ, mà người cầm đầu liên minh đó có thể là người đứng đầu cơ quan, tổ chức.
Trong một nhóm xã hội hay một tập thể, một đơn vị, tổ chức thường tồn tại 03 nhóm với 03 xu hướng khác nhau: Nhóm tích cực; nhóm trung dung; nhóm chống đối. Nếu là lãnh đạo có tâm, có tầm, có tài đức, họ sẽ phát huy tinh thần trách nhiệm nhóm tích cực, tác động tranh thủ nhóm trung dung và từng bước cải thiện sự tích cực ở nhóm chống đối. Qui tụ mọi người đoàn kết quanh mình vì công việc, nhiệm vụ chung. Tuy nhiên, với lãnh đạo là quan tham, chỉ vì quyền lợi của mình, để củng cố quyền lực, địa vị của mình chắc chắn họ sẽ hành động ngược lại và hình thành liên minh mà quỉ do mình đứng đầu.
Đầu tiên, họ sẽ cô lập, vô hiệu hóa, triệt tiêu động lực của phe nhóm đối lập cũ (thường là những người rất thân cận với lãnh đạo cũ), đặt điều kiện với nhóm trung dung là theo hoặc không theo và ra sức củng cố quyền lực bằng việc triệt để sử dụng nhóm “tích cực” theo quan điểm của họ. Đây là những người trung thành với họ, có thể vì họ mà làm mọi việc bất chấp đúng sai, có thể làm “Lê Lai cứu chúa khi cần”. Và đổi lại, nhóm này sẽ được nhiều lợi ích trong giai đoạn tồn tại của liên minh ma quỉ này.
Và thường nhóm tích cực trong liên minh ma quỉ sẽ lao vào làm việc, chịu sự điều khiển của người đứng đầu liên minh một cách ngu muội, như một con thiêu thân nhưng họ luôn tự hào vì điều đó và bị ám thị rằng mình là người có vai trò quan trọng, là người đang đóng góp tích cực cho đơn vị, tổ chức. Nhưng bản chất là họ chỉ đóng góp tích cực và làm đầy thêm túi tham của tham quan, của người đứng đầu liên minh ma quỉ đó.
Đổi lại họ sẽ được người đứng đầu liên minh ban phát cho quyền lực, chức vụ, tiền tài và họ hạnh phúc bởi điều đó. Nhưng họ không biết được rằng họ đang mất rất nhiều: Thời gian giành cho gia đình, cho bản thân không còn vì phải cung phụng người đứng đầu liên minh bất cứ lúc nào, ở đâu; Vợ họ có thể phải làm mồi nhử hoặc phải chấp nhận trở thành món đồ chơi trong tay cấp trên, phục vụ những buổi ăn nhậu, tiệc tùng; Nhân cách của họ bị hạ thấp trong mắt nhiều người ở tổ chức, đơn vị đó; Lưng họ bị còng đi do phải khom lưng luồn cúi, sức khỏe của họ yếu dần, những căn bệnh mới đang hình thành vì phải tiếp lãnh đạo ăn nhậu, gánh cho lãnh đạo… Nhưng đó lại là hạnh phúc của họ và họ lựa chọn như vậy, họ tự hào vì họ là người đứng đầu liên minh ma quỉ đó chọn.
Và vẫn là câu “quan nhất thời, dân vạn đại”, một ngày đẹp trời, người đứng đầu liên minh ma quỉ đó bị xử lý trước pháp luật, họ sẽ trở thành những con chốt thí hoặc sẽ bị tước mọi quyền lực, địa vị và càng nhận thêm sự khinh miệt của người đời.
Khi liên minh ma quỉ này bị tan rã, nếu may mắn, tổ chức sẽ được củng cố, xây dựng trong sạch bởi lãnh đạo có tài đức. Nhưng chẳng may, lãnh đạo mới lại là một tham quan, chắc chắn sẽ hình thành liên minh ma quỉ khác và lại có qui trình hoạt động tương tự như liên minh ma quỉ cũ.
Để xây dựng đơn vị, tổ chức trong sạch vững mạnh, mỗi người cùng góp tay triệt tiêu liên minh ma quỉ trong đơn vị, tổ chức của mình. Và để tồn tại, phát triển, mỗi cá nhân cần tránh tham gia vào những liên minh ma quỉ đó. Chắc chắn, cá nhân đó sẽ được nhiều hơn mất. Chắc chắn là như vậy./.
TS Đoàn Văn Báu
