Năm 1949, có một “giang hồ anh chị” gửi thư cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, bức thư ấy không được dính hay niêm phong, thậm chí còn viết trên những tờ giấy rất sờn, cũ. Lúc đầu, các cán bộ phía ta khá nghi ngại vì giọng điệu trong thư hơi… có vấn đề. Trong thư có đoạn:
“Thằng em của anh là Mười Trí gửi thư này chúc anh khỏe mạnh... Thằng Bảy Viễn đã đầu Tây rồi, thằng em của anh rất lấy làm buồn vì không ngăn cản được nó. Nhưng thằng em của anh xin hứa chắc với anh là thằng em của anh sẽ tiếp tục kháng chiến cho tới thắng lợi cuối cùng. Dân giang hồ một khi đã theo cách mạng là nhất định sẽ đi tới cùng, không bao giờ sanh nhị tâm”
Người viết thư này là thủ lĩnh của Bộ đội Mười Trí, tên thật là Huỳnh Văn Trí. Một con người có một "profile" rất là giang hồ. Khi ông từng là tướng cướp ở khu vực Gia Định và Đông Nam Bộ. Băng nhóm của ông bên dưới toàn là các thành viên có máu mặt bấy giờ, nhiều người từng là tàn dư của các hội nhóm như Thiên Địa hội, Nghĩa Hòa đoàn… Đều từng vào tù ra tội, hút thuốc phiện, bảo kê, đâm thuê, chém mướn…
Huỳnh Văn Trí từng bị đày ra Côn Đảo nhiều lần. Đến Cách mạng Tháng Tám, ông tụ tập tàn dư trong băng cũ, tham gia cách mạng và đầu quân dưới sự quản lý của Thiếu tướng Dương Văn Dương và Trung tướng Nguyễn Bình. Bị quân Pháp càn quét, nhóm của Mười Trí phân rã ra nhiều nhóm nhỏ, một người đồng đội thân thiết của ông là Bảy Viễn phản bội cách mạng, đi theo Bảo Đại và gia nhập Quốc gia Việt Nam.
 |
Nghệ sĩ Trung Dũng đóng vai Huỳnh Văn Trí. |
Mười Trí được Bảy Viễn và quân địch ra sức chiêu hàng. Thậm chí, Quốc gia Việt Nam từng gửi tặng Mười Trí một vị trí chỉ huy quân đội tương đương cấp Đại tá cũng như tặng nhà cửa, lương cao nhưng Mười Trí nhất quyết từ chối. Khi Bảy Viễn dùng tiền, quyền lôi kéo anh em giang hồ thì Mười Trí lại không có gì để níu kéo anh em. Lực lượng anh em giang hồ Bình Xuyên theo Bảy Viễn đầu quân cho Quốc gia Việt Nam rất nhiều, trở thành tay sai cho giặc… Còn nhóm của Mười Trí ít hơn, được biên chế thành các lực lượng Vệ Quốc Đoàn.
Trong suốt kháng chiến chống Pháp, ông và đàn em chiến đấu ác liệt, đặc biệt tại khu vực phía Đông của Gia Định và Rừng Sác. Và phớt lờ mọi lời chiêu hàng vì lời hứa với cách mạng là “một ngày theo cách mạng, cả đời sẽ theo cách mạng”. Với năng lực võ thuật của mình, ông tham gia huấn luyện đàn em, các lực lượng cách mạng ở Gia Định, Rừng Sác. Rồi chính sau này, từ những miếng võ này, đã một phần giúp gây dựng lên Đặc công Rừng Sác lừng danh sau này…
Rồi Pháp đầu hàng, ông được ra Bắc tập kết. Khi được gặp Bác Hồ, anh giang hồ ngày nào xưng là “thằng em chào anh” đã biết cúi đầu và nói “Kính chào Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Nhiều lời kể lại cho biết, đây là lần thứ hai thấy Huỳnh Văn Trí rưng rưng nước mắt. Lần đầu là vì người bạn Bảy Viễn bỏ cách mạng theo Tây. Lần thứ hai khi được công nhận là “một người của cách mạng” khi gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Vào những năm 1960, ông trở lại miền Nam, tham gia Cố vấn Chính trị và Quân sự Chiến khu D, giúp đảm nhiệm công tác tôn giáo và đề ra những biện pháp dân vận. Nhờ những gì đã cống hiến, ông được bầu làm ủy viên của Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam, rồi trở thành cố vấn của Chính phủ lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.
Sau năm 1975, chàng trai “giang hồ” ngày nào trở thành Đại biểu Quốc hội khóa VI của Quốc hội Việt Nam, đại diện cho tỉnh An Giang. Nhưng chỉ 4 năm sau, ông mất vì lý do sức khỏe. Có một câu chuyện vui về ông mà ông vẫn hay chia sẻ, rằng ông là đại biểu duy nhất tham gia họp Quốc hội mà có rất nhiều vết sẹo, hình xăm ở trên người…
Một con người đặc biệt, có một số phận đặc biệt, một con người trung kiên theo cách mạng khi mà đồng đội thân thiết nhất và những con người dưới trướng cũng bỏ đi…
Bất kể xuất thân của bạn là gì, những việc mà bạn làm sẽ định nghĩa con người của bạn.
—
tifosi
Do không có ảnh của nhà cách mạng Huỳnh Văn Trí, nên mình dùng minh họa từ phim Dưới lá cờ đại nghĩa. Nghệ sĩ Trung Dũng đóng vai Huỳnh Văn Trí.
